ไทยตรวจสอบทูตสหรัฐฯ กรณีแสดงความเห็นเกี่ยวกับกฎหมายหมิ่นสถาบันฯ

การแสดงความเห็นของเอกอัครราชทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศไทย คนใหม่เมื่อเร็ว ๆ นี้ ในงานของสมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศในกรุงเทพฯ โดยการกล่าวถึงบทลงโทษที่ยาวนานต่อผู้ที่ถูกพิพากษาลงโทษฐานละเมิดกฎหมายหมิ่นสถาบันฯ หรือกฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ ทำให้เขาถูกตรวจสอบโดยเจ้าหน้าที่ตำรวจไทย

สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศแห่งประเทศไทย กล่าวในแถลงการณ์ในวันพุธว่า ทางสมาคมฯ ได้ให้ความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่ตำรวจในการตรวจสอบคำกล่าวแสดงความเห็นของนาย กลิน ที. เดวีส์ เอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ในระหว่างการปราศรัย ที่สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศ เมื่อวันที่ 25 พ.ย. และสองวันต่อมา มีคนไทยไปประท้วงที่หน้าสถานทูตสหรัฐอเมริกา ถนนวิทยุ

เมื่อเดือนกันยายน นาย กลิน เดวีส์ ได้รับแต่งตั้งให้เป็นเอกอัครราชทูต สหรัฐฯ หนึ่งในพันธมิตรที่สำคัญที่สุดของไทย แต่ขณะนี้เป็นคู่แข่งทางภูมิรัฐศาสตร์กับจีน เพื่อแย่งอิทธิพลในภูมิภาคเอเชียอาคเนย์

เมื่อเดือนที่แล้ว ท่านทูตเดวีส์ กล่าวในงานหนึ่งที่สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศว่า “เรายังกังวลที่ศาลทหารพิพากษาจำคุกพลเรือนผู้กระทำความผิดตามกฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ เป็นเวลายาวนานเกินไป อย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน” ดูเหมือนว่าคำกล่าวนี้เป็นเหตุให้เกิดการตรวจสอบดังกล่าวขึ้น

“เราเชื่อว่าไม่ควรมีใครถูกจำคุกเพราะการแสดงความคิดเห็นอย่างสันติ และเราพร้อมสนับสนุนให้บุคคล หรือองค์กรอิสระสามารถค้นคว้า และรายงานประเด็นสำคัญได้ โดยไม่ต้องกลัวว่าจะมีผลกระทบ” ท่านทูตเดวีส์ กล่าว ตามบันทึกเสียงคำอภิปรายของเขาที่โพสต์ไว้ในยูทูป

ท่านทูตเดวีส์ ยังได้กล่าวยกย่องพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช พระมหากษัตริย์ไทยที่มีพระชนมายุ 88 พรรษา ซึ่งทรงพระประชวร และกำลังทรงพักฟื้นในโรงพยาบาลแห่งหนึ่งในกรุงเทพฯ

เอกสิทธิ์ทางการทูต

เมื่อวันพุธ สำนักข่าวเอพีอ้างคำพูดของ พล.ต.ต. ปิยะพันธ์ ปิงเมือง โฆษกสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ที่กล่าวว่า เจ้าหน้าที่ตำรวจกำลังสืบสวนคำกล่าวเมื่อวันที่ 25 พ.ย. ของเอกอัครทูตสหรัฐฯ เนื่องจากได้รับคำร้องเรียนว่า คำกล่าวนั้นละเมิดกฎหมายหมิ่นสถาบันฯ

"มีคนรายงานเข้ามา ดังนั้น ตำรวจจึงต้องทำการสืบสวน" พล.ต.ต. ปิยะพันธ์ กล่าว โดยเสริมว่า เจ้าหน้าที่ตำรวจทราบว่า ไม่สามารถทำอะไรได้มากไปกว่านี้ได้กับทูตสหรัฐฯ เพราะเอกสิทธิ์การคุ้มครองทางการทูต ตามรายงานของสำนักข่าวเอพี

สำนักข่าวเอเอฟพีรายงานว่า การสืบสวนของเจ้าหน้าที่ตำรวจเกิดขึ้นเพราะเอกสารร้องเรียนฉบับหนึ่งที่ยื่นโดยประชาชนคนหนึ่ง ซึ่งดูเหมือนว่าอ้างอิงคำแปลที่ผิดจากคำกล่าวภาษาอังกฤษของท่านทูตสหรัฐฯ

ในเอกสารที่มีคำแปลผิดนั้นระบุว่า ทูตสหรัฐฯ บอกในงานดังกล่าวว่า วอชิงตันจะช่วยองค์กรอิสระทำการวิจัยกฎหมายหมิ่นสถาบันฯ “เพื่อที่ว่าองค์กรเหล่านั้นจะได้ไม่ต้องกลัว”

อย่างไรก็ตาม รัฐบาลไม่ควรดำเนินการตรวจสอบทูตสหรัฐฯ นายชอน คริสปิน คอลัมนิสต์ของเดอะดิโพลแมท ที่ประจำในกรุงเทพฯ บอกแก่เบนาร์นิวส์

“โดยรวมแล้ว คำกล่าวของทูตสหรัฐฯ เป็นไปในทางที่ดีและยกย่องสถาบันกษัตริย์ของไทยมาก” คริสปิน คอลัมนิสต์นักข่าวประจำภูมิภาคเอเชียอาคเนย์ ของเดอะ ดิโพลแมท กล่าว

“สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือเป็นการแตกแยกกันในหมู่ทหาร ที่ฝ่ายหนึ่งอิงสหรัฐฯ และอีกฝ่ายที่อิงจีน ซึ่งมีการขยายประเด็นหมิ่นสถาบันฯ ออกไปอีก พวกเขาจึงสามารถตัดทอนความนิยมในท่านทูตสหรัฐฯ ในฐานะผู้มาใหม่ ก่อนที่ท่านจะเริ่มปูทางได้”

“ความจริงที่ว่าผู้ที่เลื่อมใสในสถาบัน ได้ยึดติดกับคำพูดประโยคเดียวจากการนำเสนอทั้งหมดที่มีความยาว 90 นาที ซึ่งมีจุดมุ่งหมายเพื่อรื้อฟื้นความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศนี้ แสดงให้เห็นว่า ข้อกล่าวหาเหล่านั้นเหลวไหลเพียงใด” คริสปินกล่าว

มีการดำเนินคดีในข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพมากขึ้น นับตั้งแต่การรัฐประหารในเดือนพฤษภาคม 2557 หลังจากศาลมีคำสั่งให้นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร พ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี การหมิ่นสถาบันฯ ถือเป็นความผิดต่อความมั่นคงของประเทศ ดังนั้น การพิจารณาคดีหมิ่นฯ จะทำโดยศาลทหาร

พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ผู้นำคณะรัฐประหาร ได้สัญญาว่าจะจัดการกับผู้วิจารณ์สถาบันเบื้องสูง และได้เรียกร้องให้มีการดำเนินคดีหมิ่นสถาบันฯ อย่างรุนแรงยิ่งขึ้น
ข่าวการตรวจสอบคำพูดของทูตสหรัฐฯ ทำให้เจ้าหน้าที่สถานทูตต่างรู้สึกแปลกใจ

“เราได้รับคำซักถามจำนวนหนึ่งเกี่ยวกับเรื่องนี้ และกำลังหารือกับเจ้าหน้าที่ในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. เพื่อเตรียมคำตอบ โฆษกประจำกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ก็ถูกถามเกี่ยวกับเรื่องนี้เช่นกัน” เมลิสซา สวีนีย์ เจ้าหน้าที่สารสนเทศประจำสถานทูตสหรัฐฯ ในกรุงเทพฯ บอกแก่เบนาร์นิวส์