ประเทศไทยคาดว่า จะคงอันดับต่ำสุด ในรายงานสถานการณ์การค้ามนุษย์ฉบับล่าสุด: เป็นทางการ

ในอีกไม่กี่วันนี้ กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริกาจะประกาศรายงานประจำปี เรื่องสถานการณ์การค้ามนุษย์ พ.ศ. 2558 หรือ TIP Report (Trafficking in Persons Report 2015) แต่รัฐบาลไทยกล่าวเมื่อวันอังคารว่า ประเทศไทยไม่ได้คาดหวังว่าจะถูกเลื่อนจากอันดับ 3 ต่ำสุดขึ้นมา แม้ว่าจะมีการจับกุมปราบปรามการลักลอบขนมนุษย์ที่ผ่านมาเมื่อเร็วๆนี้ก็ตาม

“ไม่ได้คาดคิดว่าจะได้รับการปลดออกจาก Tier-3 เพราะว่าในขณะที่เราได้ปราบปรามอย่างจริงจัง การเก็บรวบรวมข้อมูลของฝ่ายสหรัฐ เกือบจะเสร็จสิ้นลงแล้ว คงไม่ทันในการทำรายงานฉบับใหม่" นายปณิธาน วัฒนายากร ที่ปรึกษารองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ได้กล่าวแก่เบนาร์นิวส์

“ท่านนายกและรองนายกได้กล่าวว่า เราจะทำให้ดีที่สุดในเวลาที่จำกัด เป็นการรื้อโครงสร้างใหม่ และยกเรื่องขึ้นเป็นวาระระดับชาติ มีการตั้งคณะกรรมการขึ้นมาดูแล” นายปณิธาน กล่าวเสริม

TIP เป็นรายงานการประเมินชี้วัด ว่าแต่ละประเทศจะดำเนินการการต่อต้านการค้ามนุษย์ในดินแดนของตนอย่างไร ในแต่ละปี รายงานประจำปีนี้ ครอบคลุมระยะเวลาตั้งแต่ 1 เมษายน - 31 มีนาคมของปีถัดไป

ประเทศไทยได้ดำเนินการปราบปรามการค้ามนุษย์ตั้งแต่ต้นเดือนพฤษภาคม หลังจากที่ เจ้าหน้าที่ไทยค้นพบศพ 32 ราย ของผู้ต้องสงสัยอพยพเข้าเมืองผิดกฎหมาย ที่ค่ายลักลอบขนมนุษย์ร้าง ตำบลปาดังเบซาร์ จังหวัดสงขลา ในภาคใต้

ปิดคดี

วันที่ 23 มิ.ย. 2558 พลตำรวจเอก สมยศ พุ่มพันธุ์ม่วง ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ พร้อมด้วย พลตำรวจเอก เอก อังสนานนท์ รองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ผู้แทนจากสำนักงานอัยการสูงสุด เลขาธิการคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน และคณะพนักงานสอบสวน ได้ร่วมกันแถลงข่าวการส่งมอบสำนวนคดีค้ามนุษย์ชาวโรฮิงญาให้กับอัยการ ที่โรงแรมเซนทารา ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ ถนนแจ้งวัฒนะ กรุงเทพฯ

พลเอกเอก อังสนานนท์ รองผู้บัญชาการ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ กล่าวว่า สำหรับคดีค้ามนุษย์โรฮิงญา ตามสำนวนการสอบสวน มีการออกหมายจับผู้ต้องหาไปแล้วทั้งหมด 119 คน ควบคุมตัวได้ 56 คน หลบหนี 63 คน โดยล่าสุดเมื่อวันที่ 22 มิถุนายน มีการออกหมายจับผู้ต้องหาเพิ่มเติมวันเดียวถึง 30 คน จากที่ออกหมายจับไปก่อนหน้านี้ 89 คน โดยกลุ่มผู้ต้องหาที่มีการออกหมายจับเพิ่มเป็นเครือข่ายค้ามนุษย์ทั้งในจังหวัดสงขลา สตูล และระนอง มีทั้งคนไทยและชาวต่างชาติ

ส่วนการแจ้งข้อหา มีทั้งที่เกี่ยวกับการค้ามนุษย์ อาชญากรรมข้ามชาติ และข้อหาฟอกเงิน ทั้งนี้ สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน ได้อายัดทรัพย์เครือข่ายผู้ต้องหาไว้ตรวจสอบ 118 ล้านบาท

พลตำรวจเอก สมยศ ยืนยันด้วยว่า จะมีการโยกย้ายนายตำรวจที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับขบวนการค้ามนุษย์ ตั้งแต่ระดับผู้บัญชาการลงมาถึงผู้บังคับการ โดยจะเสนอเข้าที่ประชุมพิจารณาในวันที่ 25 มิถุนายน นี้

นัยยะของอันดับ 3

กระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐฯ กล่าวว่า อันดับ 3 ประกาศให้แก่ประเทศที่รัฐบาลไม่สามารถปฏิบัติตามมาตรฐานขั้นต่ำ ที่กำหนดในกฎหมายคุ้มครองผู้ประสบภัยจากการค้ามนุษย์ (TVPA) กฎหมายของสหรัฐฯ และ "ไม่ได้ให้ความพยายามที่จะปฏิบัติตาม"

ประเทศที่จัดอยู่อันดับ 3 (หรือ Tier 3) อาจได้รับผลกระทบตามมาด้วย "ข้อจำกัดบางประการซึ่งเกี่ยวพันกับการให้ความช่วยเหลือในระดับทวิภาคี โดยรัฐบาลสหรัฐอาจระงับ หรือเพิกถอนความช่วยเหลือ ซึ่งไม่เกี่ยวกับความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม และไม่ใช่การค้าที่เกี่ยวพันกับการช่วยเหลือต่างประเทศ” ตามรายงาน TIP ปีที่ผ่านมา

"นอกจากนี้ ประเทศที่ถูกจัดอันดับ 3 อาจไม่ได้รับทุนสำหรับข้าราชการเพื่อเข้าร่วมโครงการแลกเปลี่ยนด้านการศึกษา และวัฒนธรรม" รายงานกล่าว

นอกเหนือจาก TIP ไทยอาจเผชิญกับการถูกคว่ำบาตรจากสหภาพยุโรป ต่อการจัดการกับการค้ามนุษย์ ในอุตสาหกรรมอาหารทะเล ซึ่งพบว่า มีการจ้างแรงงานอพยพข้ามชาติหลายพันคน และจากการสืบค้นล่าสุด โดยสำนักข่าวเอพี ได้เปิดโปงว่า มีการใช้แรงงานทาส ในอุตสาหกรรมดังกล่าว

ประเทศไทยได้รับผลกระทบอย่างแรง โดยล่าสุดสหภาพยุโรปได้ออก "ใบเหลือง" ให้สำหรับความล้มเหลวในการควบคุมอุตสาหกรรมการประมงอย่างยั่งยืน

การประกาศเตือนดังกล่าว ได้ให้เวลาประเทศไทยเพียงหกเดือน ในการปรับปรุง แก้ไขปัญหาการทำประมงผิดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไร้การควบคุม (ไอยูยู) – มิฉะนั้นไทยอาจถูกตัดสิทธิ์ในการส่งออกไปยังตลาดยุโรป

เมื่อวันอังคาร (เวลา กรุงเทพฯ) พจน์ อร่ามวัฒนานนท์ รองประธานคณะกรรมการการค้าและ นายกสมาคมอาหารแช่เยือกแข็ง กล่าวกับ ผู้สื่อข่าวในกรุงเทพฯว่ารัฐบาลได้กำหนด "มาตรการที่เป็นรูปธรรมในการแก้ไขปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการจ้างงานที่ผิดกฎหมาย" ตามข่าวประชาสัมพันธ์จากสถานทูตไทยในกรุงวอชิงตันดีซี

"เราคาดว่าสหรัฐอเมริกา และ EU จะพิจารณาปรับเลื่อนอันดับของประเทศไทย เนื่องจากในระหว่างนี้ที่เรามีการแก้ไขปรับปรุง" พจน์กล่าว

'ไม่สมควร' ปรับอันดับขึ้น: องค์กรสิทธิกล่าว

ด้านองค์กรสิทธิและกลุ่มเคลื่อนไหวการต่อต้านการค้ามนุษย์ กล่าวว่า ประเทศไทยยังทำไม่พอ - แม้จะมีการปราบปราม – ที่จะได้รับการปรับขึ้นจากอันดับ 3

"ไม่มีอะไรมารับรองว่า ไทยจะได้ปรับเลื่อนขึ้นเป็นอันดับ 2 Watch List หรือ อันดับ 2 และน่าจะเป็นรางวัลแก่ประเทศไทยหรือ ในการออกมาโฆษณาชวนเชื่อต่างๆ ทั้งๆที่ แรงงานอพยพข้ามชาติในประเทศไทย ยังคงมีจำนวนประมาณ 3-4 ล้านคน ซึ่งเป็นร้อยละ 10 ของแรงงานทั้งหมดของประเทศ อีกทั้งแรงงานที่เปราะบาง หรือแรงงานในกลุ่มเสี่ยงที่ถูกบังคับใช้แรงงาน ก็ยังมีมากขึ้นเป็นลำดับ" เมลิซา สเปอร์เบอร์ (Melysa Sperber)  ผู้อำนวยการของกลุ่มพันธมิตรเพื่อยุติการเป็นทาสและการค้ามนุษย์ (Alliance to End Slavery and Trafficking) ของสหรัฐฯ กล่าวแก่ เบนาร์นิวส์

ในปีที่ผ่านมา ประเทศไทย ทำน้อยเกินไปกว่าที่จะถูกปรับเลื่อนอันดับของ TIP  ฟิล โรเบิร์ตสัน รองผู้อำนวยการภูมิภาคเอเชีย องค์กรฮิวแมนไรทส์วอทช์

"ตามความเป็นจริง ก็คือ แทบจะไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงเลยในประเทศไทย ที่จะป้องกันและขัดขวางไม่ให้แรงงานข้ามชาติชาวกัมพูชา หรือชาวเมียนมา ถูกค้ามนุษย์บนเรือประมง ทั้งยังหญิงและเด็กชาวลาว และชาวจีน ถูกหลอกขายเข้าซ่อง หรือเด็กอพยพข้ามชาติ จบลงด้วยการเป็นทาสใช้หนี้ และยังมีที่เลวร้ายกว่าในอีกหลายภาคเศรษฐกิจ" ฟิลกล่าวแก่เบนาร์นิวส์

"ไม่มีการปราบปรามอย่างแท้จริงในการทุจริตของเจ้าหน้าที่ตำรวจ และ ยังคงเพิกเฉยไม่รู้ไม่เห็นกับกลุ่มค้ามนุษย์ ยกเว้น ในกรณีที่มีข่าวครึกโครมของชาวโรฮิงญาที่ถูกลักลอบขนเข้าเมือง" เขากล่าว

เขาคาดการณ์ว่าประเทศไทยจะยังคงถูกลดระดับ ให้อยู่ในอันดับ 3 เช่นเดิม

"สิ่งที่สำคัญ คือรัฐบาลไทยควรจะเลิกปฏิเสธโดยเร็ว และเร่งเพิ่มความพยายามให้มากขึ้น ในการสืบสวนอย่างจริงจัง และจับกุมทุกคนที่มีส่วนร่วมในการค้ามนุษย์ โดยไม่คำนึงถึง สถานภาพ ตำแหน่ง และที่มา" ฟิล กล่าวเสริม

"กรุงเทพต้องตั้งจุดมุ่งหมายที่แท้จริง และดำเนินการ เพื่อมุ่งหวังสู่การเลื่อนอันดับขึ้นมาให้ได้ ในปี 2559  ซึ่งหวังว่า พวกเขาจะแสดงให้เห็นว่าสมควรได้รับจริงๆ"

นาซือเราะ มีส่วนร่วมในรายงานนี้