คลิปวงจรเผยเสียงกรีดร้องของบล็อกเกอร์ชาวเวียดนามที่ถูกลักพาตัว

ภาพจากวิดีโอความยาว 38 วินาที เผยให้เห็นเพียงกรวยจราจรที่ล้มลง รถที่จอดอยู่ และพื้นที่บางส่วนของทางเท้าคอนกรีต และเสียงกรีดร้องโหยหวนดังลั่นที่ได้ยินจากในคลิป แต่ไม่เห็นภาพนั้น เชื่อว่าเป็นเสียงของ ไถ วาน ดวง (Thai Van Duong) บล็อกเกอร์ชาวเวียดนามที่ถูกลักพาตัวไปเมื่อช่วงกลางเดือนเมษายนที่ผ่านมา

ไถ วาน ดวง หายตัวไปบริเวณถนนทางตอนเหนือของกรุงเทพมหานคร หรือในเขตจังหวัดปทุมธานีเมื่อวันที่ 13 เมษายนที่ผ่านมา หลายวันต่อมา นักเคลื่อนไหวหลายคนเดินทางไปยังบริเวณดังกล่าวเพื่อสืบหาเบาะแสการหายตัวไปของบล็อกเกอร์ชาวเวียดนามด้วยการพยายามแกะรอยตามข้อมูลที่ปรากฏในวิดีโอจากกล้องวงจรปิด รวมถึงสัมภาษณ์พยานผู้เห็นเหตุการณ์ซึ่งพวกเขาเชื่อว่าเป็นการลักพาตัวไถ วาน ดวง

เกรซ บุย (Grace Bui) นักเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชนชาวอเมริกันเชื้อสายเวียดนาม ระบุว่า กล้องวงจรปิดบริเวณริมถนนสามารถบันทึกเสียงกรีดร้องด้วยความตื่นตระหนกของไถ วาน ดวง เอาไว้ได้ และเสียงในคลิปกล้องวงจรปิดดังกล่าวอาจเป็นคำอธิบายที่ดีที่สุดสำหรับกรณีการลักพาตัว

เกรซ บุย กล่าวว่าพยานคนหนึ่งที่ให้สัมภาษณ์เลียนเสียงกรีดร้องออกมาได้จนเกือบจะตรงกับเสียงที่ได้ยินในคลิปวิดีโอ แต่พยานคนนี้ไม่เคยดูคลิปวิดีโอดังกล่าวมาก่อน คำให้การของพยานคนนี้จึงช่วยให้เหล่านักเคลื่อนไหวยืนยันได้ว่าเสียงร้องไห้ที่ได้ยินในวิดีโอคือเสียงของไถ วาน ดวง

“ชายคนหนึ่งบอกกับเราว่า มีรถยนต์สีขาวสองคันเข้าประกบรถจักรยานยนต์ของไถ วาน ดวง คันหนึ่งอยู่ข้างหน้า อีกคันอยู่ข้างหลัง” เกรซ บุย กล่าว “รถสองคันนั้นทำให้รถจักรยานยนต์ของไถ วาน ดวง ต้องจอด หลังจากนั้นก็มีกลุ่มคนกระโดดออกมาแล้วนำตัวไถ วาน ดวง เข้าไปในรถ ชายผู้นั้นเล่าพร้อมเลียนเสียงกรีดร้องของไถ วาน ดวง ได้เหมือนกับเสียงที่เราได้ยินในวิดีโอ"

ไถ วาน ดวง วัย 41 ปี ลี้ภัยจากเวียดนามเข้ามาในไทยเมื่อปี 2562 เพราะเกรงจะถูกกดขี่ข่มเหงทางการเมือง เนื่องจากเขาโพสต์ข้อความบนเฟซบุ๊กและโพสต์วิดีโอบนยูทูบเพื่อวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลเวียดนามและกลุ่มผู้นำในพรรคคอมมิวนิสต์ โดยไถ วาน ดวง เพิ่งยื่นขอสถานะผู้ลี้ภัยกับสำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (UNHCR) ซึ่งมีสำนักงานตั้งอยู่ในกรุงเทพมหานคร

เพื่อนของไถ วาน ดวง ทราบว่าเขาหายตัวไปเมื่อวันที่ 13 เมษายนหลังจากโทรศัพท์ไปหาในช่วงบ่ายวันเดียวกัน แต่เขาไม่รับสาย ต่อมาในวันที่ 16 เมษายน ตำรวจเวียดนามในเมืองฮาตินห์กล่าวว่าเขาลักลอบเข้าประเทศอย่างผิดกฎหมายผ่านช่องทางธรรมชาติบริเวณชายแดนเวียดนาม-ลาว

อย่างไรก็ตาม เพื่อนของไถ วาน ดวง ยืนยันว่าเขาน่าจะถูกลักพาตัวโดยกองกำลังความมั่นคงแห่งเวียดนามและถูกส่งตัวกลับไปยังประเทศบ้านเกิด ซึ่งรัฐบาลที่นั่นยังคงดำเนินการจับกุมผู้เห็นต่างและนักเคลื่อนไหว โดยนำตัวไปดำเนินคดีและพิพากษาจำคุก

เฟซบุ๊กไลฟ์ในสวน

เพื่อนของไถ วาน ดวง ซึ่งรวมถึงเกรซ บุย ร่วมกันแกะรอยการเดินทางของไถ วาน ดวง ในวันที่เขาหายตัวไป พวกเขาไปพูดคุยกับเพื่อนบ้าน ผู้คนในร้านกาแฟ และเพื่อนคนหนึ่งที่ไถ วาน ดวง ไปพบที่สวนสาธารณะ นอกจากนี้พวกเขายังได้ขอวิดีโอกล้องวงจรปิดจากเจ้าของร้านต่าง ๆ รวมถึงเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น เพื่อใช้เป็นหลักฐาน

ภาพจากคลิปวิดีโอหนึ่งซึ่งถ่ายบริเวณบ้านเช่าของไถ วาน ดวง ที่ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของกรุงเทพมหานครแสดงให้เห็นว่าเมื่อเวลาประมาณ 15.30 น. เขาเดินไปขี่รถจักรยานยนต์ที่จอดอยู่นอกบ้านด้วยท่าทีสบาย ๆ ในขณะที่ภาพจากคลิปวิดีโออื่น ๆ เผยให้เห็นว่าเขาขี่รถจักรยานยนต์อยู่บริเวณถนนใกล้ ๆ บ้านเช่าและเลี้ยวขวาที่ด้านหน้าหมู่บ้านออกไปเมื่อเวลา 15.39 น.

วิดีโอจากร้านกาแฟในมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรีแสดงให้เห็นภาพของไถ วาน ดวง กำลังยืนซื้อกาแฟบริเวณหน้าเคาน์เตอร์ ส่วนอีกคลิปวิดีโอเห็นภาพเขากำลังขี่รถจักรยานยนต์ผ่านประตูมหาวิทยาลัย

เวลา 17.47 น. ไถ วาน ดวง ปรากฏตัวในวิดีโอไลฟ์บนเฟซบุ๊กของเขา เขาพูดถึงการเยือนเวียดนามอย่างเป็นทางการของแอนโทนี บลิงเคน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐฯ รวมถึงคดีของบล็อกเกอร์ชาวเวียดนามคนหนึ่งที่ศาลเพิ่งเพิ่งตัดสินให้ต้องโทษจำคุก

“รัฐบาลพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนามโฆษณาชวนเชื่อแก่ประชาชนอยู่เสมอ ด้วยประโยคที่ว่า ‘คำพูดจะเกิดขึ้นได้ด้วยการลงมือทำ’ แต่พวกเขาไม่เคยทำอย่างนั้น” ไถกล่าว “วันที่พวกเขาต้อนรับรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐฯ คือวันเดียวกับที่พวกเขาพิพากษาเหงียน ลาน ถัง (Nguyen Lan Thang)”

เมื่อวันที่ 12 เมษายนที่ผ่านมา เหงียน ลัน ถัง บล็อกเกอร์ชาวเวียดนามถูกศาลพิพากษาจำคุก 6 ปีและต้องโทษคุมประพฤติอีก 2 ปี เขาเป็นนักข่าวของเรดิโอฟรีเอเชียภาคภาษาเวียดนามมาเป็นเวลานาน รวมถึงเคยร่วมโต๊ะให้สัมภาษณ์กับสำนักข่าวบีบีซีของสหราชอาณาจักร ซึ่งสัมภาษณ์ดังกล่าวมีเนื้อหาที่อัยการเวียดนามมองว่าเป็นการบ่อนทำลายและใส่ร้ายป้ายสีรัฐบาลเวียดนาม

ไถ วาน ดวง พูดในเฟซบุ๊กไลฟ์ของเขาว่า การจับกุมเหงียน ลัน ถัง ในข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญาเวียดนาม มาตรา 117 เป็นสิ่งที่ขัดแย้งกับคำกล่าวอ้างของรัฐบาลที่บอกว่าพวกเขาจะให้ค่ากับเสรีภาพ ประชาธิปไตย และสิทธิมนุษยชน โดยข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญาเวียดนาม มาตรา 117 มักถูกเจ้าหน้าที่รัฐใช้เป็นเครื่องมือในการลิดรอนเสรีภาพในการแสดงออกบนสื่อสังคมออนไลน์

“ทำไมการตอบคำถามสื่อต่างประเทศถึงเป็นเรื่องไม่ดี” เขากล่าว “การตอบคำถามสื่อต่างประเทศก็ไม่ใช่เรื่องแย่ และพวกเขาก็ไม่ได้มีอะไรเกี่ยวข้องกับการ ‘โค่นล้มรัฐบาล’”

‘หายไปในตอนนั้น’ 

คลิปวิดีโอที่มีเสียงกรีดร้องมาจากกล้องวงจรปิดในซอยลำพู ตำบลคลองหก อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี โดยเวลาที่ปรากฏในคลิปคือ 18.07 น. ชาวบ้านในพื้นที่หลายคนบอกกับเกรซ บุย และนักเคลื่อนไหวชาวเวียดนามคนอื่น ๆ แบบเดียวกันว่าไถ วาน ดวง ถูกรถยนต์สองคันประกบ ร่างกายอ่อนปวกเปียก และถูกนำตัวไป

“ทั้งตัวเขาและรถจักรยานยนต์หายไปในตอนนั้น” ฟิล โรเบิร์ตสัน รองผู้อำนวยการฝ่ายภูมิภาคเอเชียของฮิวแมนไรท์วอทช์ กล่าว

ฟิล โรเบิร์ตสัน เป็นคนที่ช่วยตามหาเบาะแสของไถ วาน ดวง ร่วมกับเกรซ บุย และนักเคลื่อนไหวชาวเวียดนามคนอื่น ๆ

ไถ วาน ดวง ถูกคุมตัวไว้ที่เขตฮึงซอน เมืองฮาตินห์ ประเทศเวียดนาม แม้ว่าข่าวการจับกุมตัวของเขาจะเป็นข่าวพาดหัวใหญ่ของสื่อหลายสำนัก แต่ตำรวจกลับไม่ให้ข้อมูลอัปเดตเพิ่มเติมเกี่ยวกับสถานะของเขา”

“ประเทศไทยเป็นที่หลบซ่อนตัวอย่างไม่เป็นทางการของผู้ลี้ภัยทางการเมืองในภูมิภาคนี้ มาร่วมหลายสิบปีแล้ว" เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ฟิล โรเบิร์ตสัน บอกกับเรดิโอฟรีเอเชีย สำนักข่าวร่วมเครือเบนาร์บิวส์ ว่าเขากังวลว่ากรณีของไถ วาน ดวง อาจเป็นหนึ่งในตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่าสิ่งที่หลายคนเรียกกันว่า “พื้นที่แลกเปลี่ยน” ระหว่างไทยกับประเทศเพื่อนบ้านที่มีปัญหาด้านเสรีภาพอย่างเวียดนาม กัมพูชา และลาวนั้นมีอยู่จริง

“ไม่น่าเป็นไปได้ที่สายลับเวียดนามเพิ่งจะเข้ามาอยู่ในไทยแล้วลักพาตัวผู้เห็นต่างได้โดยที่เจ้าหน้าที่รัฐไทยไม่รู้เห็นและยอมปิดหูปิดหา” ฟิล โรเบิร์ตสัน กล่าว

ฟิล โรเบิร์ตสัน กล่าวว่ามีการแจ้งความคนหายที่สถานีตำรวจภูธรธัญบุรี ซึ่งจะเข้าไปตรวจพื้นที่ที่ไถ วาน ดวง หายตัวไป แต่ตำรวจยังไม่มีความคืบหน้าอะไรมากนัก

“คน ๆ หนึ่งถูกลักพาตัวในพื้นที่สาธารณะ ซึ่งเราอาจจะเรียกได้ว่าเป็นการกระทำที่ไร้ยางอายและละเมิดสิทธิ ทางการไทยควรสืบสวนให้ถึงที่สุดของต้นตอปัญหาและรายงานสิ่งที่พวกเขาพบ” ฟิล โรเบิร์ตสัน กล่าว