'สี จิ้นผิง' ชิงความโดดเด่นบนเวทีเอเปค

ขณะที่ประเทศไทย ซึ่งเป็นเจ้าภาพการประชุมเอเปค ครั้งที่ 29 ส่งมอบหน้าที่ต่อให้สหรัฐอเมริกาเป็นเจ้าภาพในการประชุมในปีถัดไป ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีน ได้ใช้โอกาสนี้ในการเน้นย้ำอำนาจของจีนและต่อต้านอิทธิพลของสหรัฐอเมริกาในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก ที่มีความขัดแย้งทางภูมิศาสตร์การเมืองสูง

เมื่อเดือนที่แล้ว สี จิ้นผิง ดำรงตำแหน่งผู้นำสูงสุดของพรรคคอมมิวนิสต์จีนเป็นสมัยที่ 3 อย่างที่ไม่เคยมีใครทำมาก่อน เขาได้เดินทางไปทำภารกิจในต่างประเทศ เช่น การร่วมประชุมกลุ่มประเทศ จี-20 ในบาหลี อินโดนีเซีย และการประชุมเอเปคที่กรุงเทพฯ ในไทย 

ด้วยเหตุที่ประธานาธิบดีสหรัฐฯ โจ ไบเดน และประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิเมียร์ ปูติน ไม่ได้ร่วมประชุมในครั้งนี้ จึงทำให้ประธานาธิบดีจีนมีเวทีเป็นของตัวเอง ซึ่งสี จิ้นผิง พูดคุยกับผู้นำชาติอื่น ๆ ด้วยความประณีประนอม

ทั้งนี้ สี จิ้นผิง กับประธานาธิบดีสหรัฐฯ ได้พบปะกันนอกรอบในการประชุมกลุ่มผู้นำทางเศรษฐกิจ จี-20 ในบาหลี ซึ่งทำให้ความร้อนแรงของความตึงเครียดระหว่างสหรัฐกับจีนลดลง

“ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ต้องการที่จะเป็นผู้มีบทบาทสำคัญ” จา เอียน ซาน จากมหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ กล่าวกับเรดิโอ ฟรี เอเชีย องค์กรร่วมเครือเบนาร์นิวส์ และชี้ว่าผู้นำจีนมีความมั่นใจเนื่องจากได้พูดคุยกับผู้นำประเทศอื่นโดยไม่ต้องใช้สคริปท์ เช่นเดียวกับตอนที่เขาพูดคุยกับ นายจัสติน ทรูโด นายกรัฐมนตรีแคนาดา เรื่องการปล่อยข้อมูลการเจรจาระหว่างจีนกับแคนาดาให้รั่วไหลไปสู่สื่อมวลชน

ที่กรุงเทพฯ สี จิ้นผิง ได้พบกับผู้นำสำคัญ รวมถึงพันธมิตรของสหรัฐฯ เขามีการพูดคุยทวิภาคีร่วมกับนายฟูมิโอะ คิชิดะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น, นายลี เซียน ลุง นายกรัฐมนตรีสิงคโปร์ และนายเฟอร์ดินานด์ มาร์กอส จูเนียร์ ประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ ในประเด็นต่าง ๆ รวมถึงความร่วมมือทางด้านเศรษฐกิจ และความมั่นคง

สี จิ้นผิง ยังได้พูดคุยกับ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีไทย และภาพการพบกันของทั้งคู่กลายเป็นไวรัลบนอินเทอร์เน็ต หลังจากสี จิ้น ผิง ปฏิเสธที่จะจับมือด้วยในระหว่างการประชุมเอเปควันแรกเมื่อค่ำวันพฤหัสบดีที่ผ่านมานี้

ส่วน พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ในฐานะเจ้าภาพเอเปค แถลงว่าการประชุมเอเปคปิดฉากลงด้วยความสำเร็จอย่างงดงาม และมีการพูดคุยถึงความกังวลบางประการ

“ได้มีการกล่าวถึงอาวุธนิวเคลียร์ในที่ประชุม ไทยในฐานะเจ้าภาพเอเปค และผมก็เชื่อว่าทุกคนต่างก็มีข้อห่วงใยกังวลในเรื่องดังกล่าว ได้มีการพูดจาหารือกันไปแล้ว” พล.อ. ประยุทธ์ กล่าวในการแถลงข่าวต่อสื่อมวลชน หลังปิดการประชุมที่ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์เมื่อวันเสาร์นี้

เมื่อวานนี้ เกาหลีเหนือยิงจรวดระยะไกลตกลงห่างจากเกาะฮอกไกโดของญี่ปุ่น 210 กิโลเมตร ทำให้นายฟูมิโอะ คิชิดะ นายกรัฐมนตรีของญี่ปุ่น และพันธมิตร เช่น นางกมลา แฮร์ริส รองประธานาธิบดีสหรัฐ ได้ประณามการกระทำของเกาหลีเหนือ และได้มีการประชุมฉุกเฉิน

ด้าน ดร. เจียง ยู่ ลี่ สำนักวิชารัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยยูนนาน นอร์มอล ประเทศจีน ให้ทรรศนะต่อบทบาทผู้นำจีนผ่านเบนาร์นิวส์ว่า จีนกำลังพยายามผูกสัมพันธ์กับนานาชาติเพื่อผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของจีน

“ชัดเจนว่าท่าทีของ สี จิ้นผิง เป็นลักษณะหว่านแห พยายามเป็นมิตรกับชาติที่ไม่ได้ขึ้นกับสหรัฐฯ ให้ได้มากที่สุด เพื่อเสถียรภาพทางการค้าในระยะยาว และทั่วโลกก็พยายามเข้าหาจีนเพื่อโอกาสทางการค้า มันคือความสัมพันธ์ที่ยังไม่มีใครได้เปรียบหรือเสียเปรียบมากนัก สี จิ้นผิง ให้ความสำคัญกับการประชุมนานาชาติ และจะไม่ยอมตกขบวนโลก” ดร. เจียง กล่าว

“เรื่องความสัมพันธ์ไทย-จีน-สหรัฐฯ เชื่อว่าไทยฉลาดพอที่จะเลือกว่าประเด็นไหนควรจะร่วมกับใคร แต่ตอนนี้คิดว่ารัฐบาลประยุทธ์มีแนวโน้มที่จะให้ความสำคัญโดยเฉพาะเรื่องการค้ากับจีนมากกว่าสหรัฐ แต่ก็ไม่มากพอที่จะส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์ไทย-สหรัฐ เพราะเรายังเห็นความร่วมมือที่ดีด้านการทหารและการทูตระหว่างกัน” ดร. เจียง กล่าวเพิ่มเติม

พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ในฐานะเจ้าภาพการประชุมสุดยอดผู้นำเอเปค ครั้งที่ 29 ส่งมอบชะลอมเป็นเชิงสัญลักษณ์การส่งถ่ายเจ้าภาพเอเปคให้กับ นางกมลา แฮร์ริส รองประธานาธิบดีสหรัฐฯ ในการปิดการประชุม ในกรุงเทพฯ วันที่ 19 พฤศจิกายน 2565 (APEC 2022)

ปฏิญญาผู้นำเขตเศรษฐกิจเอเปค ค.ศ. 2022

การประชุมครั้งนี้ มีผู้นำจาก 14 เขตเศรษฐกิจ และผู้แทน 7 เขตเศรษฐกิจ เข้าร่วมประชุม รวมทั้งมีแขกพิเศษอีกสามประเทศ

ในส่วนของสาระการประชุมเกี่ยวกับเอเปคนั้น เจ้าภาพเน้นเรื่องการค้าและการลงทุนที่เปิดกว้างและยั่งยืน รวมทั้งการเติบโตอย่างสมดุล ครอบคลุม และยั่งยืน ซึ่งจบลงด้วยการรับรองปฏิญญา ผู้นำเขตเศรษฐกิจเอเปค ค.ศ. 2022

“ผมและผู้นำเขตเศรษฐกิจเอเปค ได้รับรองปฏิญญาผู้นำเขตเศรษฐกิจเอเปค ค.ศ. 2022 เมื่อสักครู่นี้ ซึ่งสะท้อนให้เห็นการทำงานของเอเปค 2022” พล.อ. ประยุทธ์ กล่าว

ที่ประชุมเอเปค ยังได้สนับสนุนการขับเคลื่อนวาระเรื่อง การค้าเสรีเอเชีย-แปซิฟิก (Free Trade Area of the Asia-Pacific – FTAAP) ซึ่งเป็นที่รวมของ 21 ประเทศและเขตเศรษฐกิจ ที่มีประชากรรวมกันราว 38 เปอร์เซ็นต์ของประชากรโลก และนับเป็น 48 เปอร์เซ็นต์ของสัดส่วนการค้าโลก

กลุ่มเอเปค เริ่มพูดคุยเรื่อง FTAAP กันมาเมื่อปี 2547 ซึ่งมีเนื้อหาครอบคลุมดังนี้ หนึ่ง จะเน้นการลงทุนที่ปราศจากอุปสรรค เช่น ลดมาตรการการกีดกันทางการค้าที่มิใช่ภาษี และสร้างกฎระเบียบการค้าที่โปร่งใส, สอง หารือแนวทางส่งเสริมการดำเนินธุรกิจในโลกยุคใหม่ให้คล่องตัวยิ่งขึ้น เช่น การอำนวยความสะดวกการค้า การค้าดิจิทัล การเพิ่มความเชื่อมโยงของห่วงโซ่อุปทาน, สาม ส่งเสริมการค้าการลงทุนโดยคำนึงถึงผลกระทบทางสิ่งแวดล้อม และมุ่งส่งเสริมนโยบายการค้าการลงทุนที่ลดปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศด้วย

ในปีนี้ ไทยได้นำเสนอแนวคิดเศรษฐกิจ BCG ซึ่งหมายถึง เศรษฐกิจชีวภาพ (Bio Economy) คือ การใช้ประโยชน์จากสิ่งทิ้งขว้าง, เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) คือ การนำของเก่ามาใช้ใหม่ และเศรษฐกิจสีเขียว (Green Economy) คือ การทำกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่ไม่กระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม 

“ตลอดทั้งปี ที่เรามีแนวคิดเศรษฐกิจ BCG จะเป็นแรงขับเคลื่อนเป็นเครื่องยนต์ที่สำคัญภายใต้ 3 หัวข้อหลัก เปิดกว้างสร้างสัมพันธ์ เชื่อมโยงกัน สู่สมดุลย์” นายกรัฐมนตรีกล่าวต่อสื่อมวลชน

ด้าน ดร. เอียชา การ์ตี สำนักนโยบายสาธารณะ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวกับเบนาร์นิวส์ว่า ความสำเร็จของบีซีจียังต้องใช้เวลา

“แนวคิดบีซีจี ถ้าตกลงกันได้จริงจะมีประโยชน์มาก แต่การทำให้สำเร็จจริงน่าจะต้องใช้เวลา และด้านการค้าไทยกับสหรัฐฯ ยังไม่มีเขตการค้าเสรีร่วมกัน ซึ่งต่อให้ใช้แนวคิดบีซีจีสำเร็จ แต่หากยังไม่มีเขตการค้าเสรีร่วมกันก็อาจเป็นปัญหาคอขวดได้” ดร. เอียชา กล่าว

คุณวุฒิ บุญฤกษ์ ในเชียงใหม่ ร่วมรายงาน